Overgang van onderneming

De overgang van onderneming is geregeld in artikel 7:662 van het Burgerlijk Wetboek. Deze bepaling is in het leven geroepen om de rechten van werknemers bij verkoop, fusie of splitsing van een onderneming te beschermen, maar wat houdt dit eigenlijk in?

Wat is overgang van onderneming?

Overgang van onderneming is oorspronkelijk een kernbegrip die voortvloeit uit de Europese Richtlijn 2001/32/EG. Deze Europese regeling is door de Nederlandse wetgever geïmplementeerd in afdeling 8 van boek 7 van het Burgerlijk Wetboek.

De regeling beoogt de rechten en verplichtingen van werknemers bij verandering van ondernemer veilig te stellen door te bepalen dat in geval van een overgang van onderneming, de rechten en verplichtingen die op dat tijdstip gelden tussen werkgever en werknemer, van rechtswege overgaan op de verkrijger van de onderneming.

Door middel van deze regeling wordt onder andere voorkomen dat kopers van bedrijven kunnen kiezen welke werknemers zij wel en niet willen behouden en wordt tevens voorkomen dat de werknemer in een ongunstige positie terecht komt door de overname.

Wanneer is er sprake van overgang van onderneming?

Artikel 7:2662 van het Burgerlijk Wetboek geeft drie criteria aan de hand waarvan moet worden bepaald of er al dan niet sprake is van een overgang van onderneming, dit zijn:

1. Er moet sprake zijn van een economische entiteit.
2. Er moet sprake zijn van een overgang ten gevolge van een fusie, splitsing of overeenkomst.
3. De identiteit van de onderneming moet behouden blijven.

In de praktijk ziet men dat het in sommige gevallen erg lastig kan zijn om vast te stellen of er wel of geen sprake is van een overgang van onderneming. Dit komt onder andere doordat men bij het vaststellen of is voldaan aan de voorwaarden, ook rekening moet houden met alle feitelijke omstandigheden die de overgang kenmerken. Hierbij valt te denken aan de aard van de betrokken onderneming, het al dan niet overdragen van materiële activa en de vraag of het klantenbestand al dan niet mee overgaat.

Let op: bij een aandelentransactie is er geen sprake van een overgang van onderneming. In een dergelijke situatie verandert immers enkel de identiteit van de aandeelhouder(s) en blijven de werknemers onder dezelfde voorwaarden als voorheen in dienst bij dezelfde vennootschap.

Arbeidsvoorwaarden en de overgang van onderneming

Het uitgangspunt bij overgang van onderneming is dat werknemers hun rechten en plichten uit de arbeidsovereenkomst en CAO tegen de verkrijger kunnen inroepen op grond van hetgeen dat is bepaald in artikel 7:663 van het Burgerlijk Wetboek. Het sluiten van een nieuwe arbeidsovereenkomst met de verkrijger is hiervoor niet noodzakelijk omdat de arbeidsovereenkomsten van rechtswege mee overgaan door de overdracht van de onderneming. Dit houdt in dat afspraken over zaken als het loon, een eventuele bonus, een 13e maand, vakantierechten en toeslagen ook gaan gelden in de verhouding werknemer-verkrijger van de onderneming.

Het bovenstaande betekent echter niet dat de arbeidsvoorwaarden van de overgenomen werknemers na de overgang niet kunnen worden gewijzigd. Dit is namelijk onder de volgende omstandigheden toch mogelijk:

• Indien de werknemer met de wijziging instemt.
• Indien de werkgever zich succesvol op een schriftelijk overeengekomen eenzijdig wijzigingsbeding kan beroepen.
• Indien de werknemer op grond van de uit artikel 7:611 van het Burgerlijk Wetboek voortvloeiende eis van ‘goed werknemerschap’ verplicht is de voorgestelde wijziging te aanvaarden.
• Indien de rechter de arbeidsvoorwaarden op verzoek van de werkgever wijzigt op grond van onvoorziene omstandigheden die van dien aard zijn dat de werknemer naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid ongewijzigde instandhouding van de arbeidsvoorwaarden niet mag verwachten.

Welke werknemers gaan mee over?

In beginsel gaan in het geval van overgang van onderneming de daar werkzame werknemers mee over naar de verkrijger. Ze treden door de overgang automatisch in dienst van de verkrijgende partij.

Als een onderneming in zijn geheel wordt overgenomen, dan is het vrij gemakkelijk om vast te stellen welke werknemers dit zijn. Op het moment dat slechts een deel van het bedrijf wordt overgenomen, wordt dit lastiger. In dat geval is het beslissend hoe sterk de band is tussen de betreffende werknemer en het onderdeel dat wordt overgedragen.

Op het moment dat deze band ontbreekt of duurzaam is verbroken - bijvoorbeeld als gevolg van schorsing van de werknemer waarbij vervolgens een ontslagprocedure is ingezet - dan kan de werknemer in beginsel niet (meer) worden toegerekend aan het bedrijfsonderdeel, waardoor deze niet mee overgaat naar de nieuwe werkgever.

Ook in het geval van een langdurig arbeidsongeschikte werknemer speelt de band tussen de overgedragen activiteiten en de betrokken werknemer een grote rol. Toch blijkt uit de rechtspraak dat ook in dit kader de concrete omstandigheden van het geval doorslaggevend kunnen zijn voor de uitkomst.

Conclusie

Bij het leerstuk van de overgang van onderneming is veel afhankelijk van de concrete omstandigheden van het geval. Dit geldt zowel voor de vraag of er überhaupt sprake is van overgang van onderneming, maar ook voor de vraag welke werknemers nu precies mee overgaan op de verkrijger. Daarnaast zie je dat overgang van onderneming ook kan resulteren in botsende arbeidsvoorwaarden, het is derhalve van groot belang om te weten of de transactie in kwestie kan worden gekwalificeerd als een overgang van onderneming of niet.

Het advies luidt dan ook om in dergelijke gevallen juridisch advies in te winnen zodat je niet voor verrassingen komt te staan. Wil je meer weten over de overgang van onderneming of heb je een hieraan gerelateerd vraagstuk? Wij denken graag met je mee!

.