Wat staat er in de zwarte lijst?

In je algemene voorwaarden kunnen een heleboel bepalingen worden opgenomen. Uiteindelijk bescherm je je onderneming graag zo goed mogelijk. Omdat het duidelijk is dat met name consumenten algemene voorwaarden niet (goed) doorlezen, heeft de wetgever een zwarte lijst opgesteld. Deze zwarte lijst is te vinden in art. 2:236 Burgerlijk Wetboek. In deze lijst staan bepalingen die nooit opgenomen mogen worden in algemene voorwaarden.
In dit artikel bekijk ik een aantal voorwaarden die op de zwarte lijst staan. Daarnaast leg ik uit wat het gevolg is als je toch een bepaling gebruikt die op de zwarte lijst staat.

Wie kan een beroep doen op de zwarte lijst?

De zwarte lijst is een wettelijk vastgelegde opsomming waarin bepalingen staan die altijd onredelijk bezwarend zijn. Alleen consumenten kunnen een beroep doen op deze lijst. Bij overeenkomsten tussen bedrijven onderling (business to business) kan geen beroep worden gedaan op de zwarte lijst. Het gevolg is dat een bepaling als onredelijk bezwarend wordt aangemerkt en het dus kan worden vernietigd. Dat houdt in, dat het beding niet meer geldt tussen partijen.
Kortom: staat een bepaald beding uit de algemene voorwaarden op de zwarte lijst, dan is het door een consument ongeldig te maken als de consument een beroep doet op de onredelijkheid.

Voorbeelden van bepalingen uit de zwarte lijst

Een aantal voorwaarden van bepalingen die op de zwarte lijst staan zijn de volgende:

Opeisbaarheid uitsluiten: bepalingen die ervoor zorgen dat de consument geen recht meer heeft om een bepaalde prestatie op te eisen.

Ontbinding beperken: bepalingen die de wettelijke bevoegdheid tot ontbinding van de overeenkomst uitsluiten of beperken.

Opschorting uitsluiten/verruimen: algemene voorwaarden die de wettelijke bevoegdheid tot opschorting uitsluiten of beperken voor de particulier of deze bevoegdheid verruimen ten opzichte van de wet voor de ondernemer.

Wanprestatie zelf beoordelen: bedingen die de ondernemer zelf laten besluiten of hij wanprestatie heeft gepleegd of niet of algemene voorwaarden die inhouden dat de particulier eerst een derde aansprakelijk moet stellen.

Conclusie

Het mag ook logisch genoemd worden dat dit soort bepalingen niet mogen worden opgenomen in een overeenkomst met een consument. Veel bepalingen die in de zwarte lijst zijn opgenomen zullen ook als onredelijk worden bestempeld in een overeenkomst tussen bedrijven. Maar zeker niet alles. Zo mag je in een zakelijke overeenkomst wel degelijk het recht van opschorting uitsluiten. Op die manier voorkom je dat een zakelijke klant niet betaalt wanneer hij vindt dat jouw prestatie niet deugdelijk is. Kan interessant zijn.

Heb je in je algemene voorwaarden een beding staan die op deze zwarte lijst staat? Dan is dat beding in een overeenkomst met een consument per definitie vernietigbaar. Staat een beding niet op de zwarte lijst? Dan wil dat zeker niet altijd zeggen dat het beding geldig is. De bepaling kan dan toch op de grijze lijst staan of anderszins onredelijk bezwarend zijn.